Howanyň üýtgemegine garşy göreşmek üçin adamzat çuňňur gazmaly bolar.
Planetamyzyň ýüzüne gün şöhlesiniň we ýeliň tükeniksiz üpjünçiligi bereketli bolsa-da, şol energiýany ulanmak üçin gün panellerini we ýel turbinalaryny gurmaly - ony saklamak üçin batareýalary aýtmaly däl.Munuň üçin ýeriň aşagyndan köp mukdarda çig mal gerek bolar.Iň erbet tarapy, ýaşyl tehnologiýalar köplenç az, birnäçe ýurtda jemlenen we çykarmak kyn bolan käbir möhüm minerallara bil baglaýar.
Bu hapa gazylyp alynýan ýangyçlar bilen ýapyşmaga hiç hili sebäp däl.Emma täzelenýän energiýanyň ägirt uly talaplaryna az adam düşünýär.Energyakynda Halkara Energetika Guramasynyň hasabatynda duýduryş berildi: "Arassa energiýa geçişi, ýangyç sarp edýän materialdan material talap edýän ulgama geçmegi aňladýar."
Carbonokary uglerodly ýangyçlaryň az mineral talaplaryna serediň.Bir megawatt kuwwatly tebigy gaz elektrik stansiýasy - 800 öýden gowrak energiýa gurmak üçin 1000 kg töweregi mineral gerek.Birmeňzeş ululykdaky kömür zawody üçin takmynan 2500 kg.Deňeşdirmek üçin bir megawatt gün energiýasy takmynan 7000 kg mineral talap edýär, deňiz ýeli bolsa 15,000 kg-dan gowrak.Sunadyňyzda saklaň, gün şöhlesi we ýel elmydama elýeterli däl, şonuň üçin gazylyp alynýan ýangyç zawody bilen ýyllyk elektrik energiýasyny öndürmek üçin has köp gün panelleri we ýel turbinalary gurmaly.
Ulagda deňsizlik bar.Adaty gaz bilen işleýän awtoulagda, esasan, mis we marganes ýaly 35 kg töweregi az metal bar.Elektrikli awtoulaglar diňe bir bu iki elementiň mukdaryny iki esse köpeltmek bilen çäklenmän, eýsem köp mukdarda litiý, nikel, kobalt we grafit - jemi 200 kg-dan gowrak.(Bu ýerdäki we öňki abzasdaky sanlar iň uly girişleri, polatdan we alýuminden aýrylýar, sebäbi öndürmek üçin uglerod köp bolsa-da, olar umumy materialdyr.)
Umuman aýdanyňda, Halkara Energetika Guramasynyň habaryna görä, Pari Parisiň klimat maksatlaryna ýetmek 2040-njy ýyla çenli mineral üpjünçiliginiň dört esse artmagyny aňladar. Käbir elementler hasam ýokarlanmaly bolar.Dünýä häzirki sarp edişinden 21 esse, litiýde bolsa 42 esse zerur bolar.
Şonuň üçin täze ýerlerde täze magdanlary ösdürmek üçin global tagallalar edilmeli.Hatda deňiz düýbüni hem çäklendirip bolmaz.Ekosistemalara, jisimlere zyýan bermekden howatyr edýän daşky gurşawy goraýjylar, hakykatdanam, jogapkärçilige çekmek üçin her synanyşyk etmelidiris.Imatelyöne ahyrsoňunda howanyň üýtgemeginiň biziň döwrümiziň iň uly daşky gurşaw meselesidigini ykrar etmelidiris.Lokallaşdyrylan zyýanyň mukdary, planetany tygşytlamak üçin tölenmeli bahadyr.
Wagtyň manysy bar.Bir ýerde mineral ýataklary tapylansoň, uzak meýilnamalaşdyrmakdan, rugsat bermekden we gurluşyk işinden soň hatda ýerden çykyp bilmeýärler.Adatça 15 ýyldan gowrak wagt gerek.
Täze üpjünçilik tapmak üçin käbir basyşy aýyrmagyň ýollary bar.Biri gaýtadan işlemek.Geljekki on ýylda täze elektrikli awtoulag batareýalary üçin metallaryň 20% -i sarp edilen batareýalardan we köne gurluşyk materiallary we taşlanan elektronika ýaly beýleki zatlardan halas edilip bilner.
Şeýle hem has köp maddalara bil baglaýan tehnologiýalary ösdürmek üçin gözleglere maýa goýmalydyrys.Şu ýylyň başynda, bar bolan litiý-ion batareýalaryna garanyňda öndürmek has aňsat boljak demir-howa batareýasyny döretmekde görnükli öňegidişlik boldy.Şeýle tehnologiýa henizem çykalga bolup biler, ýöne mineral krizisiniň öňüni alyp biljek zat.
Ahyrynda, bu ähli sarp edişiň çykdajydygyny ýatladýar.Ulanylýan energiýanyň her unsiýasy bir ýerden gelmeli.Çyralaryňyz kömür däl-de, ýel energiýasy bilen işleýän bolsa ajaýyp, ýöne bu henizem serişdeleri talap edýär.Energiýanyň netijeliligi we özüni alyp barşyň üýtgemegi dartgynlygy azaldyp biler.Akkor lampalary yşyk-diodly lampalara öwürseňiz we zerur däl wagtyňyz çyralaryňyzy öçürseňiz, ilki bilen az elektrik sarp edersiňiz we şonuň üçin çig mal az bolar.
Iş wagty: 28-2021-nji oktýabr